Eliene: Er werd laatst een vraag gesteld op onze besloten Facebookgroep van iemand die op vakantie ging en voor het eerst wilde gaan zwemmen, maar eigenlijk niet durfde en om tips vroeg. Of misschien eerder de bevestiging van lotgenoten dat je echt kunt zwemmen met een stoma.

Wow dat maakte veel los! Er kwamen enorm veel reacties op deze vraag. Van aanmoedigingen van lotgenoten om te laten weten dat het zeker geen probleem hoeft te zijn:

“Leuk badpak aan en gaan, geen mens die het ziet. Ik tref geen speciale voorzorgsmaatregelen” en “Ik plak mijn filter gewoon dicht met de meegeleverde sticker en klaar is kees. Zelfs de wildwaterbaan bij Centerparcs ga ik af” en ook “Ik heb nu bijna 3 jaar een stoma en ik ga elke week zwemmen. Bij mij is het met zwemmen nog nooit verkeerd gegaan, dus lekker genieten van de vakantie!”.

Er waren mensen die hier ook onzeker over bleken te zijn en erop reageerden met:

“Er zitten goede tips bij. Ik durfde onze afgelopen vakantie niet te zwemmen. Nu weet ik wat er voor mogelijkheden zijn” en ook “Wat fijn om dit even mee te lezen. Hier sinds februari een ileostoma en komende zomer dus voor het eerst ermee op vakantie. Heb twee kleine kinderen dus het zwembad zal wel aan bod komen maar vind het wel eng”.

En dat is helemaal niet raar, dat stomadragers het spannend vinden om te gaan zwemmen. Ik weet nog goed mijn eerste keer, ik heb er zelfs jaren geleden een column over geschreven in een magazine voor stomadragers:

Ik herinner mijn eerste keer zwemmen met stoma nog goed. Een aantal weken na de operatie was ik op een vakantiepark in ons kikkerlandje. Ik had een mooie semikini gekocht (een combi tussen een bikini en badpak, waardoor je bijna geen stomazakje meer zag. Ja, ze bedenken wat tegenwoordig!) en mezelf goed voorbereid. Zo had ik mijn huidplak rondom volgeplakt met speciale tape. Ik zag mezelf namelijk al zwemmen, terwijl een stukje verder mijn stomazakje naar de oppervlakte plofte en zo als een ballonnetje wegdreef, een bruine wolk achterlatend. Nee, dat wilde ik niet meemaken! Van tevoren was ik flink zenuwachtig. Zou het zakje het houden? Zouden andere mensen iets zien zitten? En gaat mijn stoma niet ineens erg lopen door dat zwemmen? Toen ik eenmaal zwom en die grens over was, was het heerlijk genieten. Ik heb me zelfs in de wildwaterbaan en van de glijbaan gewaagd, en het stomazakje overleefde de test! Wat voelde het daarna als een overwinning. Dat had ik toch maar mooi gedurfd! Al kostte het me achteraf heel veel moeite om het stomazakje van mijn buik los te krijgen, ik was iets te enthousiast geweest met de tape… 

Ik vind het mooi mijn grenzen te verkennen en te kijken wat wel lukt, in plaats van wat me niet lukt. Of zoals Loesje zegt:  “vroeger dacht ik dat mijn beperkingen mijn grenzen waren”.

En inmiddels heb ik al vele malen gezwommen want mijn stoma-avontuur begon al 18 jaar geleden. Ik duik zelfs in de Zeeuwse wateren onder met mijn buddy (mijn man :), en ook dat gaat allemaal goed. Natpak, droogpak, 3 meter of 13 meter diep, zout of zoet, mijn zakje houdt zich goed ;). Ik verken nog steeds graag mijn grenzen. Wel met voorzorgsmaatregelen en natuurlijk vind ook ik soms nog steeds bepaalde dingen enorm spannend!

Wat zijn mijn tips op zwemgebied na al die jaren stoma ervaring en het horen van de ervaringen van anderen?

1. Tape

Allereerst kun je de randen van je huidplak afplakken met tape. Voor een veiliger gevoel, maar ook kunnen de randen wat slijmerig worden en omkrullen door het water. Overigens betekent dit niet dat ze ook loslaten, zodra dit opdroogt hecht het weer aan de huid en vaak nog beter als eerst! Zoals je net kon lezen in mijn column haha.

Er bestaan diverse maten en vormen tape speciaal voor stomadragers, vraag dit na bij je stomaverpleegkundigen en/of kijk op deze pagina voor wat voorbeelden.

2. Filter afplakken

Ik moet jullie bekennen: ik heb het nog nooit gedaan. Ja weleens getest bij het duiken, omdat ik dan lang onder water ben en wil dat het filter blijft werken. Maar verder vergeet ik het en is het eigenlijk ook niet nodig omdat ik er na het zwemmen of duiken een ander (lekker droog) zakje op klik. 

Vaak zit er in de dozen van je stomazakjes stickers, deze zijn om je filter af te plakken. Als het filter van je stomazak namelijk nat wordt, werkt hij niet meer en kan je zak gaan opbollen. Na het zwemmen het plakkertje eraf halen en het filter werkt nog. Nadeel van zo’n filter is dat de gassen niet meer uit je stomazakje kunnen tijdens het zwemmen. Er bestaat ook een Gore-Tex filtermembraam, hierbij blijft je filter droog maar kunnen de gassen wel naar buiten. Bespreek ook dit met je stomaverpleegkundige!

3. Klein zakje

Ook hier heb ik een doos van liggen, maar vergeet ze te gebruiken. Ik ben echt een luie stomadrager kun je wel zeggen ;) Al vind ik het met bijvoorbeeld duiken niet handig een minizakje, dan heb ik een groter formaat nodig anders is hij te snel vol.

Van vele merken bestaat een mini variant, ook wel het mini-activiteitenzakje genoemd. Handig voor zwemmen, sporten en intimiteit bijvoorbeeld. Wel fijn is het dat je daarbij een tweedelig systeem gebruikt, dan kun je de zakjes gemakkelijk eraf en erop kunt klikken. Het is verstandig ruim voordat je gaat zwemmen een eventuele plak te vervangen, zodat hij inmiddels goed gehecht is aan je huid.

Er bestaat ook een cap, dat is en heel klein stomazakje. Deze is te gebruiken door colostomadragers, bijvoorbeeld als je je darmen spoelt, er kan namelijk niet veel ontlasting in op worden gevangen. Je hebt ook zoiets voor een urinestoma kregen we als tip van een stomaverpleegkundige, indien je een tweedelig systeem gebruikt. Hiermee kun je ongeveer een half uur zwemmen. 

Bij een continent stoma dien je de opening overigens af te plakken met een waterdichte pleister, je kunt ziek worden van eventuele bacteriën in het water. Welk soort stoma dan ook, als je gaat zwemmen dient je stoma altijd afgesloten te zijn met een zakje! Naast dat je ziek kunt worden, droogt het slijmvlies van je stomauit door de zon.

4. Zwemband

Indien je je zwem- of bikinibroek wilt verlengen omdat je het niet prettig vindt dat je stomazakje er bovenuit piept, kun je een zwemband aanschaffen, bijvoorbeeld via ons initiatief Design your stoma. Dit kan zowel een gewone zwemband zijn of een ondersteunende band die tegen water kan.

Je stomazakje blijft er niet droog door. Helaas is er zoiets nog niet op de markt. Wel in het buitenland maar dan loop je met een vreemd blauw rubberen ding om je buik (Stomatect). 

5. Badkleding

Dit is toch wel een onderwerp waar veel mensen mee bezig zijn, inclusief moi. De eerste jaren van mijn stoma droeg ik een bikini; ik had een mooie buik (besef ik nu!) zonder littekens en rare bobbels en hobbels en schijt aan wat mensen dachten (dat laatste nog steeds hoor haha). 

Maar ik ben graag actief bezig en daardoor koos ik al snel voor een semikini. Lijkt op een bikini maar wel met een lapje stof tussen het broekje en top. Zo kreeg mijn stomazakje net dat beetje extra steun van de duikplank of wildwaterbaan. 

Inmiddels heb ik van alles wat thuis; van een tankini (die eigenlijk niet handig is want het zakje piept er steeds onderuit, dus of ik ga er ook een band onder dragen of ik maak ze met knoopjes aan elkaar, want hij is te leuk om weg te doen, een badpak met verstevigd voorpand (ideaal nu mijn buik uit elkaar valt zonder breukband), een badpak met aan de voorkant gerimpelde stof (ook ideaal, geen stomazakje te zien) en een lekker druk badpak waarbij je door de bloemen het stomazakje niet meer kunt zien ;).

Mijn bikini is de deur uit, daar is mijn buik iets te slecht voor geworden. Maar wel wil ik nog eens zo’n sixties bikini kopen met heel hoog broekje, toch de voordelen van een bikini maar wel de steun bij mijn buik.

Belangrijk is natuurlijk vooral om iets te kiezen waarin jij je prettig voelt, en niet waarin je denkt dat mensen je graag willen zien. Kijken doen ze toch wel, stoma of niet! En vaak weten ze niet eens wat het is, zo vroeg iemand eens aan mij waarom ik een washandje aan mijn buik had hangen ;)

Zat keus voor mannen en (vooral toch wel voor) vrouwen. Voor mannen kan een hogere zwembroek uitkomst bieden indien je je zakje graag wilt verbergen, je hebt deze ook speciaal voor stomadragers met bijvoorbeeld een binnenzak voor je stomazakje. Of je verhoogd je zwembroek met een zwemband. Je kunt badkleding voor stomadragers kopen, op maat laten maken of de standaard badkleding kopen. Kijk hier voor meer info over badkleding. En hier een link naar onze webshop waar we ook badkleding voor stomadragers verkopen.

Omdat we bij de start van Stomaatje al merkten dat veel stomadragers de eerste stap tot het water spannend vonden, organiseren we al vanaf 2007 onze jaarlijkse zwemdag. Inmiddels zijn we zelfs op onderzoek naar een groter zwemband om af te huren, en overwegen een tweede dag in het jaar, met wie weet ook wel iets voor kinderen. Er is veel behoefte aan! In mijn column ergens in 2007 schreef ik:

Eén keer per jaar huurt Stichting Stomaatje een zwembad af en gaan we met de forumleden gezellig een dagje zwemmen en daarna wat eten&drinken. Er zijn mensen die nog nooit met hun stoma hebben gezwommen en hierdoor die stap durven te wagen. Je bent dan met allemaal mede stomadragers en hun naasten, en die kijken niet op van een littekentje hier en een zakje daar. 

En eigenlijk kan ik deze tekst nu weer gebruiken, behalve dat het forum uit is en alles via Facebook gaat. Het blijft een bijzondere dag met bijzondere contacten, gezellige maar ook serieuze gesprekken, tips en ervaringen uitwisselen en de stap in het water te wagen. 

En ik hoop dat er door deze blog weer een paar mensen met een stoma het water in durven. En weten dat het kan: zwemmen met een stoma. Na die eerste spannende stap zou ik vooral zeggen: geniet!