De huidplak, ook wel huidplaat genoemd, is een soort pleister die wordt bevestigd op de huid rondom de stoma. Vroeger vanwege de gele kleur ook wel 'kaasplak' genoemd. De huidplak moet aan de volgende eisen voldoen:
- Het beschermen van de huid tegen ontlasting of urine
- Huidvriendelijk en gebruikersvriendelijk zijn
- Voldoende kleefkracht hebben en flexibel zijn
- Een goed bevestigingsmechanisme met het zakje bezitten
- En het moet esthetisch (praktisch) zijn vormgegeven
Absorptiecapaciteit
De absorptiecapaciteit (de hoeveelheid vocht wat een huidplak op kan nemen) verschilt per merk stomamateriaal. Het hangt af van de samenstelling en verhoudingen van de ingrediënten van de huidplak. Als het warm is of als je meer transpireert tijdens het sporten moet je huidplak meer kunnen absorberen. Kan de huidplak dat niet, dan laat hij los en/of wordt de huid rondom je stoma vochtiger en daardoor kwetsbaarder voor infecties of wondjes. Om dus ook in deze omstandigheden de optimale vrijheid te kunnen ervaren heb je een huidplak nodig die goed absorbeert én goed hecht!
Hydrocolloïd
Elke fabrikant heeft zijn eigen geheime recept van deze componenten, wat bestaat uit;
- Pectine; komt uit de celwanden van planten en vruchten, geeft de kleur en 'body' aan de plak.
- Gelatine; geleiachtig eiwitproduct gewonnen uit dierlijke botten, heeft een bindende en vochtabsorberende werking.
- Natrium Carboxymethylcellullose (NaCMC); wordt gewonnen uit houtpulp en heeft zowel een klevende als een vochtbindende werking.
- en Polyisobutyleen; een kleverige, rubberachtige substantie welke fungeert als de ‘lijm’ in de plak. Het wordt gewonnen uit aardolie en wordt bij hogere temperaturen pas stroperig.
Dit noemt men hydrocolloïd. (Bron afbeelding: EuroTec)
Oorspronkelijk klevend verband tandvlees
Hydrocolloïd is een kleefmiddel en bepaalt het absorberende vermogen. Hydro betekent: water, en collo betekent: lijm. Hydrocolloïd is dus een kleefmiddel dat zowel op een droge als op een vochtige huid hecht. Oorspronkelijk kwam het op de markt als kleine pleister bedoeld voor tandartsen en kaakchirurgen om toe te passen als klevend verband op tandvlees. Pas later ontdekte men dat dit materiaal ook goed dienst kon doen op de huid rondom een stoma.
Kleefkracht
Hydrocolloïd past zijn kleefkracht automatisch aan op de vochtigheid van de huid, bijvoorbeeld bij transpireren of bij een vochtige ontstoken huid. Het veroorzaakt vrijwel nooit huidproblemen of allergieën. Een 100% hydrocolloïde huidplak is stug. Door elastische vezels (elastomeren) toe te voegen worden ze flexibeler, maar het gaat wel ten koste van het absorptievermogen. Het is dus de kunst om een huidplak te ontwikkelen die zeer soepel is, maar ook veel vocht op kan nemen. Dit doen de fabrikanten door met de mengverhoudingen van de vier bovenstaande ingrediënten te spelen. Zo kan de kleefkracht aangepast worden aan een droge huid (dry tack) of juist meer aan een vochtige huid (wet tack). (afbeelding dansac)
Verhitting
Hieronder zie je de productie van bolle plakken in de 'poffertjesmachine' van EuroTec in Roosendaal. De samenstelling met PET beschermlaag wordt verhit en in de juiste vorm vacuüm gezogen.
Verschillende vormen
Zoals je hieronder kunt zien wordt de samenstelling in verschillende vormen gestanst. Als eerste heb je de platte huidplak. Je hebt deze in een ronde versie, ovaal, vierkant, golvend, met uitsparingen etc. (van links naar rechts: Hollister, Dansac, B. Braun en Eakin)
Convex
Ook heb je een bolle huidplaat, convex genoemd. De convex huidplaten zijn er in verschillende diepten en worden gebruikt bij stoma's die zich terugtrekken onder huidniveau of die in een kuil (verzonken) liggen. Als je stoma zo laag ligt kunnen er gemakkelijk lekkages ontstaan doordat de ontlasting of urine makkelijker onder de plak kan komen. Zo'n convex huidplaat drukt de stoma een stukje omhoog, zodat de ontlasting geen kans meer heeft om onder de plak te komen. (van links naar rechts: Welland, EuroTec en Hollister)
Weg met de schaar!
Er blijven natuurlijk nieuwe ontwikkelingen komen. Een daarvan is de huidplak waarvan je de opening kan vormen naar je stoma. Bedrijven hebben verschillende technieken ontwikkeld om je huidplak opening in elke gewenste vorm te maken, waardoor knippen bijna nooit meer nodig is. Doordat de opening zo beter aansluit op de stoma, voorkomt het huidirritaties. Het is ook beschikbaar voor de convex huidplaat. (Merk: ConvaTec, Hollister en EuroTec)
Pleisterrand
Sommige huidplakken hebben een pleisterrand rondom in plaats van hydrocolloïd, zoals linksboven. Er zijn mensen waarvan de huid hier niet tegen kan. Dus krijg je een rode huid? Probeer dan eens een huidplak zonder pleisterrand.
