Als je een stoma hebt en een beperkte arm- of handfunctie, kan het verzorgen ervan soms een uitdaging zijn. Gelukkig zijn er handige tips en hulpmiddelen die je kunnen helpen om dit makkelijker te maken.
Handige opbergruimte in badkamer of toilet
Een vaste opbergruimte bij de wc én naast de wastafel op jouw hoogte kan fijn zijn. Zorg dat je stomaspullen altijd binnen handbereik zijn.
Voorbeelden:
- Een bakje met klapdeksel boven de toiletrolhouder.
- Een kastje of plank naast de wastafel.
- Een vaste spiegel op hoogte.
- Een mandje met blauwe zakjes, voorgeknipte stomazakjes, pastaringen, gaasjes, enzovoort.
Het juiste stomamateriaal kiezen
Er zijn veel verschillende soorten stomamateriaal en iedereen heeft zijn eigen voorkeur. Probeer verschillende merken en maten uit om te ontdekken wat voor jou het beste werkt.
Waar kun je op letten?
- Grootte van de zakjes: Veel merken bieden dezelfde soort zakjes in verschillende maten aan. Een kleiner of juist groter zakje kan prettiger zijn.
- Verschillende sluitingen ileostoma:
-Vouwsluiting: makkelijk in gebruik, kan met één hand worden geopend.
-Clip- of rolsluiting: stevig en lekvrij, maar kan lastiger zijn bij een beperkte handfunctie.
- Verschillende sluitingen urinestoma: Sommige zakken hebben een tuitje met stopje, andere een draaikraantje.
Eendelig of tweedelig systeem?
Eendelig systeem
✅ Het zakje en de plak vormen één geheel.
✅ Flexibeler, omdat er geen ring ‘in de weg’ zit.
✅ Vaak dagelijks vervangen.
Tweedelig systeem
✅ De plak is makkelijker te plakken, omdat je goed zicht hebt op je stoma.
❌ Het zakje op de plak klikken kan lastiger zijn bij een beperkte hand- of armfunctie.
✅ De plak hoef je maar een paar keer per week te vervangen.
💡Tip: Smeer een klein beetje (olijf)olie of bodylotion over de ring van een tweedelig systeem om het vastklikken makkelijker te maken.
Tip 2: Sommige systemen hebben een hoorbare klik bij goed vastzetten.
Tip 3: Er zijn merken die werken met een plakmechanisme in plaats van een kliksysteem, waardoor er geen druk nodig is. (Bron afbeelding: Medeco)
Lees hier uitgebreid verder over eendelig- en tweedelig stomamateriaal
De opening in de huidplak
Het gat in de plak moet goed om je stoma heen passen om lekkages te voorkomen. Dit kan op verschillende manieren:
- Alle merken stomamateriaal bieden voorgesneden huidplakken aan. Hierbij wordt de opening al op maat gemaakt in de fabriek, zodat je zelf niet meer hoeft te knippen. Je stoma moet hiervoor wel een stabiele en consistente vorm en grootte hebben.
- Zelf knippen, eventueel met een schaar met aangepaste grepen.
- Kneden en uitrekken bij een kneedbare huidplak. (zie afbeelding onder, merk: Hollister, ConvaTec en EuroTec)
- Een stansapparaat gebruiken (alleen rond, niet ovaal).
- Hulp inroepen van een familielid of mantelzorger. Of de thuiszorg inschakelen.
- Indien het zelf knippen echt niet meer gaat, bespreek dit met je leverancier en stomaverpleegkundige. Sommige leveranciers kunnen de opening voor je op maat snijden.
- Bij de laatste 2 opties kan er in bulk worden gewerkt, en een heleboel huidplakken in 1 keer worden geknipt in plaats van dagelijks.
Lees hier meer over de opening in de huidplak
Producten voor onder de huidplak
Wat kun je bij een verminderde handfunctie gebruiken, indien er extra bescherming rondom een stoma nodig is?
- Pastaringen - handig om een egaal oppervlak te creëren. Ze bestaan er ook in een convex versie. Een stomawrap kan handig zijn. Deze ring is al voorgeknipt en kun je gemakkelijk om je stoma heen wikkelen. Ook voor grote en ovale stoma's. (Merk: Eakin)
- Wedges - driehoekige stukjes pastaring, handig als je geen hele ring nodig hebt. Ook bestaan er pastastrips.
- Kraag - dun en flexibel
Lees hier meer over pasta, een kraag, stomaringen en andere accessoires
Tips voor het plakken van het zakje
Plakken kan een uitdaging zijn als je een beperkte hand- of armfunctie hebt.
Wat kan helpen?
- Voorverwarmen: De plak hecht beter als je hem voorverwarmt.
- De taco-methode:
- Knip de plak op maat en verwarm hem indien nodig.
- Vouw hem dubbel als een taco.
- Plaats de onderkant van het uitgeknipte gat tegen je stoma en rol de plak uit.
- Misschien werkt het voor jou juist beter als de plak wat harder is, zodat je makkelijker kunt mikken. Dit is persoonlijk en een kwestie van uitproberen.
Je stomazakje makkelijker legen
Als het lastig is om je zakje direct in de wc te legen, kun je een beker gebruiken. Doe een blauw zakje in de beker om knoeien en morsen te voorkomen. Zorg dat je ook wat losse velletjes wc-papier klaarlegt.
Hoe kun je je zakje legen in een beker?
- Staand legen: Zet de beker op een tafel of in de wasbak.
- Zittend legen: Zet de beker op schoot of klem hem tussen je benen voor extra stabiliteit. Je kunt ook een schootdienblad of laptopkussen op schoot leggen voor meer ondersteuning.
💡Tip: Heb je een urinestoma? Dan kan een beenzak of nachtzak een handige oplossing zijn, zodat je minder vaak hoeft te legen.
Een stabiel werkvlak bij legen in een beker
Gebruik altijd een antislip-oppervlak om te voorkomen dat de beker wegglijdt. Mogelijke opties:
- Op schoot of tussen je benen geklemd.
- Op een laptopkussen of schootdienblad.
- Op een stevig tafeltje, zoals een ‘ontbijt op bed’-tafeltje.
- Op de rand van de wastafel of wasbak.
Tot slot: Oefenen en ervaringen delen
Iedereen die net een stoma krijgt, moet oefenen met het plakken en verzorgen. Dit kost tijd en geduld. Ook al wil je alles zelf doen, het is helemaal niet erg om af en toe hulp te vragen.
💡Tip: Wil je weten hoe anderen dit aanpakken? Lees de ervaringen van stomadragers met een extra handicap
